ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΝΟΗΣΗ ΣΤΑ 1900

Ἡ ἐξάπλωση τοῦ σμυρναίικου τραγουδιοῦ στὴν εὐρύτερη περιοχὴ ποὺ ζοῦν Ἕλληνες ἀντιμετωπίζεται ἀπὸ τὴ συντηρητικὴ διανόηση ὡς δεινὴ ἠχορύπανση.Καὶ ἡ πολεμικὴ ἐναντίον του λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις λίγο μετὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰῶνα. Οἱ περισσότεροι δημοσιογράφοι, λογοτέχνες, μουσικοὶ ξεσπαθώνουν ἐναντίον τοῦ ἀνατολίτικου, ἀμανετζίδικου, ὅπως ὀνομαζόταν τότε, τραγουδιοῦ. Χαρακτηριστικὸ εἶναι τὸ χρονογράφημα τοῦ Ζαχαρία Παπαντωνίου, ποὺ δημοσιεύτηκε τὸν Ἰούνιο τοῦ 1917 στὴν ἐφημερίδα Ἐμπρός: «Ἢ ἐγὼ καταδιώκομαι ἀπὸ τὴν τουρκικὴ μουσικὴ ἢ συμβαίνει κάτι σοβαρότερονὍτι ὁ ἀμανὲς ἔγινε τὸ τραγούδι τοῦ Ἕλληνος. Εἰς αὐτὴν ἐδῶ τὴν ἱερὰν Κεκροπία, εἰς τὴν Ἀττικήν, ἐὰν στήσετε τὸ αὐτί σας πρὸς τὸ παραθυρον, θ᾿ ἀκούσετε Ἀθηναίους νὰ ξελαρυγγίζονται ἄδοντες τὸν ἀπαίσιον αὐτὸν καὶ ἀκατανόμαστον ὀλολυγμόν... Τὸν πύραυλον τοῦτον τοῦ ὀδυρμοῦ τὸν ἐκτοξεύουν εἰς τὰ ὕψη Ἀθηναῖοι, ἄνθρωποι τοῦ λαοῦ, γνήσια θρέμματα τοῦ ἐδάφους τούτου.Δὲν ᾖλθαν ποτὲ σὲ ἐπαφὴν μὲ τὴν Ἀσίαν. Πῶς τὸν ἔμαθαν; Δια τῆς παραδόσεως!  και διὰ τοῦ περιβάλλοντος. Τὸν τραγουδοῦν δέ· ὄχι διότι κάμνουν μελέτας ἐπὶ τῆς Ἀνατολικῆς μουσικῆς, ἀλλὰ διότι αὐτὸ εἶναι τὸ τραγούδι μὲ τὸ ὁποῖον μεταφράζουν τὴν χαρὰ ἢ τὴν λύπην των. Αὐτὰ συμβαίνουν ἕναν ὁλόκληρο αἰώνα μετὰ τὸ 1821.Εἶναι εὔκολον πράγμα, κύριοι, θὰ ἔλεγα πρὸς τοὺς ἑαυτούς μας νὰ κοιμώμεθα ἐπάνω εἰς τὰ ρόδα τῆς λαογραφίας.Ναί, ὁ ἀγροτικὸς λαὸς τῆς Ἑλλάδος ἔχει μίαν μουσικήν, ἠμεῖς συλλέγομεν ἢ καλλιεργοῦμε τὰ μοτίβα της.Ἀλλὰ τί εἶναι αὐτὸ ποῦ τραγουδεῖ ὁ λαὸς τῶν πόλεων; Τί οὐρλιάζει ἐκεῖνος ἐκεῖ ὁ στιβαρὸς καὶ νεαρὸς ἐργάτης; Τί θέλει;   Χαίρεται;  Ἀφοῦ χαίρεται, διατὶ ὀδύρεται; Τί εἶναι αὐτὸ ὁ ὁλολύζων Ἕλλην; Ποῖος τοῦ ἔβαλε τοὺς φοβεροὺς τούτους βρασμοὺς εἰς τὸν λάρυγγα, ἀπὸ ποίαν μητέρα ἐθήλασε τέτοιον θρῆνον;... Ὅλοι οἱ μουσικοὶ τενεκέδες, ὅλαι αἱ μουσικαὶ σανίδες, ὅλα τὰ μουσικὰ κιβώτια, φωνογράφοι, ὀργανέττα, σαντούρια, βιολιά, τραγουδισταί, ζητιάνοι, στραβοὶ μὲ φυσαρμόνικα, καφωδεῖα, λαϊκὰ θεατρίδια, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ φρικαλέος Καραγκιόζης, καλλιεργοῦν, ἀναπτύσσουν, διατηροῦν, διαδίδουν τὸ τουρκικὸν τοῦτο μουσικὸν κράτος εἰς τὴν Ἑλλάδα...Ἡ λαϊκὴ τάξις τῶν πόλεων, κατὰ τὰ ἑπτὰ δέκατα, εὑρίσκεται ὅταν διασκεδάζει εἰς τὴν Μέκκαν...Λαμβάνω τὴν τιμήν... νὰ ὑποβάλω εἰς τὴν Πολιτείαν τὴν ἰδέαν ἐνὸς νομοσχεδίου..: θὰ φορολογηθεῖ ἀμειλίκτως τὸ σαντούρι, τὸ ὁποῖον εἶναι τὸ πιάνο τῆς Ἀσίας... θὰ φορολογηθοῦν τὰ καταστήματα ὅπου ἐκτελεῖται ἀσιατικὴ μουσική, οἱ ἐκτελεσταὶ ἀνατολικῆς μουσικῆς.... αἱ φωνογραφικοὶ πλάκες. Ἄρθρον ἀκροτελεύτιον: ἀπαγορεύεται πᾶσα εἰσαγωγὴ ἤχου ἐκ Σμύρνης». Ἀθηναϊκὴ σκηνή Τὴν ἴδια ἐποχὴ ποὺ οἱ συνοικίες καὶ οἱ φτωχομαχαλάδες τῆς Ἀθήνας ἀναστέναζαν ἀπὸ τοὺς καημοὺς τοῦ πρώιμου ρεμπέτικου τραγουδιοῦ, τοῦ σμυρναίικου, ἡ κυρίως πόλη ἀποφεύγει τὸ δημοτικὸ τραγούδι καὶ τὸ λεγόμενο ἀνατολίτικο κι ἀκούει ἑπτανησιακὲς καὶ ἀθηναϊκὲς καντάδες, τραγούδια ἀπὸ ξένους μελοδραματικοὺς θιάσους ποὺ ἐπισκέπτονται τὴν πρωτεύουσα...

Σ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΦΑΙΝΕΤΕ ΚΑΘΑΡΑ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΟΥ ΔΕΧΤΗΚΕ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ........... ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΕΙΝΑΙ ΠΩΣ ΑΚΟΜΑ ΖΕΙ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΕΙ..ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΜΙΑ ΑΝΘΗΣΗ ΜΙΑΣ ΚΑΙ Η ΝΕΟΛΑΙΑ ΜΑΣ ΞΕΡΕΙ ΠΛΕΟΝ ΝΑ ΚΡΙΝΕΙ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΑΡΟΥΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΔΙΜΗΟΥΡΓΗΣΑΝ Η ΑΚΟΜΑ ΠΟΥ ΤΗΝ ΔΙΕΔΩΣΑΝ............ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑ ΜΟΥ ΟΤΑΝ ΒΛΕΠΩ ΣΤΑ ΜΑΓΑΖΙΑ ΠΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΑΙ ΟΤΙ ΚΑΤΑΚΛΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΝΕΟΛΑΙΑ ΚΑΙ ΠΟΥ ΠΟΛΛΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΜΑΣ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΣΠΑΝΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΖΗΤΟΥΝ...ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΝ ΜΑΖΙ ΜΑΣ.......... ΓΙΑΤΙ ΑΠΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΙΛΑΝ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ......ΜΙΑΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΩΝ ΔΙΜΗΟΥΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΩΝ............

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ