Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΖΩΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ1864 -1922

Η μουσική ζωή στην περίοδο 1864 - 1922

Tο τέλος της βασιλείας του Όθωνα και ο ερχομός του Γεωργίου του Α' ανέκοψαν την παρουσία των μελοδραματικών ιταλικών θιάσων.

Το 1871 ιδρύεται το "Ωδείο Αθηνών”, επί κυβερνήσεως Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, και αρχίζει να οργανώνεται μεθοδικά η διάδοση της ευρωπαϊκής μουσικής στην Ελλάδα.

Παράλληλα, μία ομάδα συνθετών με επτανησιακή, στην πλειοψηφία τους, καταγωγή και με ωδειακές σπουδές αρχίζουν να γράφουν, εκτός από μελοδράματα και λαϊκά τραγούδια, στο ύφος της Αθηναϊκής καντάδας, όπως οι: Παύλος Καρρέρ (1829-1896), Σπύρος Ξύνδας (1814-1896),Γεώργιος Λαμπίρης (1833-1889), Λεωνίδας Αλβάνας.

Μελόδραμα - Κωμειδύλλιο

Η εμφάνιση και επικράτηση του μελοδράματος και του κωμειδυλλίου (1889-1897) έφερε ριζικές αλλαγές στη μορφή του νεοελληνικού θεάτρου του προηγούμενου αιώνα. Για πρώτη φορά, η θεματογραφία στρέφεται στα άμεσα προβλήματα του λαού και των εργαζομένων.

Όπως σημειώνει ο Θόδωρος Χατζηπανταζής στο βιβλίο του "Το κωμειδύλλιο", "η αναπαράσταση της καθημερινής ζωής απλών ανθρώπων, σφουγγαράδων της Ύδρας, εργατικών οικογενειών της Πλάκας, καρβουνιάρηδων της Κούλουρης” συγκεντρώνει την προσοχή και το ενδιαφέρον των κειμενογράφων.

Στο πρώτο μελοδραματικό έργο του Σπύρου Ξύνδα

"Υποψήφιος βουλευτής” (1888), ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα από τα τραγούδια του χορού των χωρικών, που μπορεί να θεωρηθεί προάγγελος της επερχόμενης μεγάλης αγροτικής κρίσης και της μετανάστευσης προς την Αμερική:

Το χάραγμα

Είναι το χάραγμα έσκασ' η μέρα

Παιδιά να φύγωμε για τη δουλειά μας.

Πάμε στ' αμπέλια μας, στους λόγγους πέρα

Για να δουλέψουμε με τα τσαπιά μας.

Πάμε κι η μοίρα μας μας το 'χει πει,

Όλοι θα σκάσωμε εις το τσαπί.

Ως πότε μεις οι δυστυχείς, θά 'μαστε τυραννισμένοι,

Ως πότε θα δουλεύουμε, θά 'μαστε πεινασμένοι

Ξυπόλυτοι, ξεσκούφωτοι, δέρνουμε το κουφάρι

Τέτοια ζωή καλύτερα, ο διάολος ας την πάρει.

Πάμε κι η μοίρα μας μας το 'χει πει,

Όλοι θα σκάσωμε εις το τσαπί.

Στο κωμειδύλλιο του Δημητρίου Κόκκου (1856-1891) "Ο Μπαρμπαλινάρδος” ή "Το τέλος της Μαρούλας” (1890) καταγράφεται με χιούμορ η διάθεση των τριών εργατριών για απεργία, σ' ένα έργο στο οποίο σαρκάζεται η ανερχόμενη αστική τάξη:

Απεργία λοιπόν, απεργία

Παραιτήστε, παιδιά, τη δουλειά

Ωφελεί, καθώς λεν, στην υγεία

Που και που λιγοστή τεμπελιά.

Τεμπελιά κι απεργία κορίτσια

Μακριά κάθε μια μηχανή

κι οι βελόνες κι η κάθε καρφίτσα

Κι ας δουλέψει η γλυκιά μας φωνή.

Κι ας βροντήσει στο κάθε παλάτι

Απεργία και μια θηλυκή

Και πως όταν μισεύουν οι γάτοι

Οι κρυμμένοι πηδούν ποντικοί.