Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ

Eίναι εντυπωσιακό, ότι σε μια τόσο σκληρή περίοδο για τον

ελληνικό λαό, οι δημιουργοί του τραγουδιού ψάχνουν

διεξόδους για ν' ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της νέας πολιτισμικής κατάστασης. Μέσα σ' έναν ασφυκτικό κλοιό λογοκρισίας, γράφονται στα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, μερικά από τα συγκλονιστικότερα ντοκουμέντα της ιστορίας του λαϊκού τραγουδιού. Τα περισσότερα, με διπλή σημασία και περιεχόμενο για να περάσουν τις συμπληγάδες της λογοκρισίας, γίνονται σύμβολα ενότητας του ελληνικού λαού, που, φυσικά, προτιμά την εσωτερική ειρήνη στη χώρα.

Κορυφαίο τέτοιο τραγούδι, συνδημιουργία του Βασίλη Τσιτσάνη με τον Μπάμπη Μπακάλη, το "Κάποια μάνα αναστενάζει '.

Στις 6/12/1947, από την Αστυνομική διεύθυνση Πειραιώς, απαγορεύτηκε ρητά

η εκτέλεση του τραγουδιού, διότι "έχει αλληγορική σημασία, εξ ου δύνανται να

δημιουργηθούν αντεγκλήσεις, επεισόδια και διασάλευσις της τάξεως” και στις

28/8/1950 μπήκε στη λίστα των απαγορευμένων τραγουδιών, με διαταγή

που υπέγραφε ο αστυνομικός διευθυντής Αθηνών Δημήτριος Βρανόπουλος.

Στη λίστα περιλαμβάνονταν ακόμη 24 τραγούδια, μερικά "χασικλίδικα", μερικά

ασεμνα” στο περιεχόμενο και τα εχοντα αλληγορικήν σημασίαν", όπως το "Ως πότε πια τέτοια ζωή", "Το δικαστήριο", "Κάνε υπομονη το προπολεμικό "Οι αδικοπνιγμένοι” και άλλα.

O Βασίλης Τσιτσάνης, ο κορυφαίος Έλληνας συνθέτης, μετά τον πόλεμο μας

άφησε τα συγκλονιστικότερα τραγούδια:

"Συννεφιασμένη Κυριακη "Βαριά χτυπούν τα σήμαντρα”, "Γεια σου καΐκι

μου Αη-Νικόλα "Βίρα την άγκυρα παιδιά”,  ,καποια μαννα αναστεναζει

"Απ' τη μάνα μου διωγμένος", "Για μια κόρη ξελογιάστρα”, '"Ενα τέτοιο παλικάρι',

Ξυπνώ και βλέπω σίδερα", "Ο Νικόλας ο ψαράς", "Ο τραυματίας", "Οι φάμπρικες", "Πάλιωσε το σακάκι μου”, "Τα παιδιά της αγορας , "Κάνε υπομονή", "Μεσ' στο κελί μου ξάγρυπνος' ,"Τα φτωχαδάκια", "Το γράμμα", "Το όνειρο της αδελφής”, "Το παράπονο του ξενητεμένου”, "Το ρημαγμένο σπίτι”, "Φτωχέ διαβάτη'.

Ο νεαρός συνθέτης Απόστολος Καλδάρας (1923-1990), συγκινημένος από τις πρώτες συλλήψεις και καταδίκες της εξέγερσης του Δεκέμβρη του 1944, θα καταφέρει, μετά από αυτολογοκριτικές παρεμβάσεις, να περάσει στη δισκογραφία ένα από τα ωραιότερα και πλέον αποκαλυπτικά τραγούδια της εμφυλιακής περιόδου, το "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι που θα γίνει κι αυτό σύμβολο ενότητας του ελληνικού λαού.

Τα επόμενα χρόνια, μια σειρά τραγουδιών κοινωνικού προβληματισμού και περιεχομένου θα περάσουν στη δισκογραφία από τον Απόστολο Καλδάρα, όπως: "Ο εργάτης", "Βρε ζωή φαρμάκια στάζεις", "Η ξενητεια , "Παραστρατημένη", "Πάνω σ' ένα βράχο”, "Η γυναίκα που ψηφιζει” κ.ά.

Ο Σπύρος Περιστέρης, από τη θέση του διευθυντή της εταιρείας Odeon - Parlophone, με τα τραγούδια του: "Βλέπω παράθυρα κλειστά”, "Εργάτισσα”, "Ζωή αχάριστη", "Θάλασσα κακούργα”, "Μαύρη που είναι η ξενητεια ,ξενητεμένο μας παιδί”, "Ο καημός του ξενητεμένου ' , 'Στο κελί μου κάθε βράδυ", "Της φτώχειας το πικρό ψωμί”, "Το γρι-γρι", "Φτώχεια",

Μας μεταδίδει και το δικό του άγχος για τη συνεχιζόμενη δυστυχία του τόπου.

Ο Κώστας Ρούκουνας γράφει το "Μια μικρή στο Περιστέρι", για τις εργαζόμενες στο εργοστάσιο του Λαναρά, καθώς και τη "Μπόμπα", για την ατομικη βόμβα, την "Ανεμότρατα'"Το σωφεράκι", "Ψεύτισε ο άνθρωπος παιδιά", 'Ψεύτισε πλέον ο ντουνιας .

Ο Μάρκος Βαμβακάρης, μέσα και από τα προσωπικά του βάσανα, δίνει το στίγμα της εποχής, με τραγούδια όπως: "Αρρώστησα στα ξένα μακριά σου", "Ματσάκια πεντοχίλιαρα", "Τέτοια ζωή με βάσανα", "Φτώχεια που σέρνεις τον πόνο" και "Ψεύτικος ντουνιας .

Ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας γράφει το σατιρικό της κατοχής "Του Κυριάκου το γαϊδούρι , το "Μια τράτα Κουλουριώτικη” και το φημισμένο τραγούδι της θάλασσας "Ξεκινά μια ψαροπούλα".

Ο Στέλιος Χρυσίνης, που ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της Columbia και της His Master's Voice μετά το θάνατο του Δημήτρη Σέμση, το 1950, έγραψε σημαντικά τραγούδια στα εμφυλιακά και μετεμφυλιακά χρόνια, όπως: "Βογκά τη νύχτα ο άνεμος", "Γεια σου λεβεντιά μου "Είμ' εργάτης στο λιμάνι”, "Η ξενητειά είναι φωτιά", "Πειραία μου σ' αφήνω γειά”, "Ο εξόριστος", "Ο μεροκαματιάρης", "Παιδί μου πάλι θα πας στα ξένα", "Σ' ένα απόκρημνο ακρογιάλι”, "Τα τάληρα", "τι σου 'φταιξα παλιόκοσμε

Ο Απόστολος Χατζηχρίστος, διατηρώντας όλη την προπολεμική του φρεσκάδα, έγραψε μερικά από τα πιο πολυτραγουδισμένα τραγούδια: "Αμαξάς", "Άνοιξε μάνα, άνοιξε", "Η πόρτα του φτωχού”, "Καροτσιέρη τράβα", "Μάνα μου γιατί να με γεννήσεις", "Ντουνιά ανακριτή", "Ο καϊξής", "Πάνε τα τραίνα κι έρχονται", "Φτώχεια", "Ψεύτη ντουνια .

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου, τα τραγούδια: "Ανοιχτά παιζ' η σαρδέλα", "Άσε με, άσε με”, '"Εχουν καρδιά και οι φτωχοί", "Κάνε κουράγιο καρδιά μου”, "Κάτω απ' τα γεφύρια", "Μάνα έχει την Ελλάδα", "Μοδιστρούλα", "Ο γυρισμός", "Ο φυλακισμένος”, '"Οταν νυχτώνει σκέπτομαι', "Ψαροπούλα ” (ο Ζέππος).

Ο Στράτος Παγιουμτζής, τα τραγούδια: "Κουράγιο πια καρδιά μου” και "Μια και η ζωή θα σβήσει

Από τη νεότερη γενιά των μεταπολεμικών συνθετών, πολυγραφότερος, σε κοινωνικού περιεχομένου τραγούδια, ήταν ο Μπάμπης Μπακάλης, ο οποίος, εκμεταλλευόμενος τη συγγένειά του με το στρατηγό Πλαστήρα, που έγινε πρωθυπουργός το 1950, πέρασε στη δισκογραφία πολλά ενδιαφέροντα τραγούδια. Εκτός, βέβαια, από το "Κάποια μάνα αναστενάζει", ήταν τα: "Ας πεθάνω, ας πεθάνω", "Γράμμα θα στείλω στο Θεό", "Άνοιξε το κελί παπά", "Άδικα, άδικα ' "Ζητά να μάθει αν ζει ο γυιός της”, "Η μαύρη φτώχεια", "Η φυλακισμένη", "Κλαίνε μανούλες τα παιδιά”, "Ο μελοθάνατος", '"Ολα τα σπίτια του ντουνιά”, "Το κουρασμένο βήμα σου", "Χτυπούν καμπάνες θλιβερα .

Ο Γιώργος Λαύκας (1924-1972) μας άφησε το "Ηλιοβασίλεμα σωστό”, τραγουδισμένο από τον Ορφέα Κρεούζη, που πέρασε πολλά χρόνια σε φυλακές και εξορίες, το "Κανένα πια να 'ρθει δεν περιμένω”, "Το στοιχειωμένο σπίτι” κ.ά.

Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης κάνει την παρθενική του παρουσίαση στη δισκογραφία το 1949, ως συνθέτης, με το εκπληκτικό τραγούδι "Το καντήλι τρεμοσβήνει '.

Ο Γεράσιμος Κλουβάτος (1914-1979) γράφει τα τραγούδια: "Καίγομαι- καίγομαι και "Μας χώρισαν οι θάλασσες".

Ο Σταύρος Τζουανάκος (1925-1974), ο νεότερος της γενιάς αυτής, μας άφησε τα τραγούδια: "Είναι βαριά του χωρισμού η μαχαιριά", '"Ενας διαβάτης", "Γεννήθηκα στα βάσανα", "Κρίμα τέτοια λεβεντιά”, "Σ' αραχνιασμένο σπήλαιο".

Τέλος, ο Γιώργος Μητσάκης (1919- 1993), που εμφανίστηκε στη δισκογραφία με το περίφημο "Κομπολογάκι” του, έγραψε κι αυτός σημαντικά τραγούδια κοινωνικού περιεχομένου, όπως: "Αχάριστε κόσμε και ντουνια "Καπετάνιε κάνε στοπ”, "Ο ναύτης", "Ο ψαράς", "Ο ταξιδιώτης", "Ο ζωντανός ο χωρισμός", "Ο ανάπηρος", '"Οπου φτωχός κι η μοίρα του”, "Είν' όλα μαύρα”, "Η μάνα του ναύτη”, "Η παλιοκοινωνία",κ.α